الزامات نصب
۴-۱ کدهای مرجع
کانال ها باید الزامات موجود در استانداردهای NFPA 90A/90B که شامل موارد زیراست را برآورده کنند.
a ) باید براساس بخش های ۷تا ۲۳ استاندارد UL181 تست شوند.
B ) محل استفاده از لوله های انعطاف پذیر باید متناسب با نوع آنها باشد.
c) در هنگام استفاده باید محدودیت هایی کاربردی موجود در استانداردهای NFPA90A/90B مدنظر قرار گیرد.
۴-۲ الزامات نصب و محدودیت های کاربرد
محدودیت ها و الزامات خاصی برای بکارگیری لوله های انعطاف پذیر وجود دارد. برخی از این الزامات در استانداردNFPA وسایر کدهای محلی و منطقه ای بیان شده اند. سایراطلاعات از نحوه عملکرد آنها در مناطقی که محصول برای استفاده در این نقاط طراحی نشده است به دست می آید. بعضی از این موارد عباتند از:
a)نباید برای رایزرهای عمودی با ارتفاع بیش از دو طبقه استفاده شود.
b)نباید در سیستم های با دمای ورودی بالاتر از ۲۵۰F[121o C] مورد استفاده گیرند.
C)نباید در مناطقی غیر از موارد ذکر شده در استاندارد نصب شوند.
D)در صورت استفاده از لوله های انعطاف پذیر در مناطقی که در آن احتمال آتش سوزی ( Fire-rated) وجود دارد ، باید از لوله های مناسب برای اینگونه فضاها استفاده شود.
e) مسیریابی و ساپورت صحیح لوله های انعطاف پذیر
f) اتصالات نباید در طول هایی بیشتر از ۱۴Ft[4.3m] برای هر مسیر استفاده گردد، علاوه براین نباید از داخل دیوار ، پارتیشن یا محوطه یک شفت عمودی که دارای رده بندی مقاومت در برابر آتش برای یک ساعت و یا بیشتر است ، استفاده شود. نباید از این لوله ها در کف استفاده شود.
g) نباید در دیوارهایی که به فایردمپرها نیاز دارند، بکار روند.
h) نباید در محیط های آزاد استفاده نصب شوند، مگر آنکه برای استفاده در شرایط نور مستقیم خورشید و سایر شرایط آب و هوایی طراحی شده باشند.
L) نباید به عنوان ونت (VENT ) در سیستم های تهویه آشپزخانه ای ، گرمایشی و خشکشویی مورد استفاده قرار گیرد ، مگر آنکه توسط تولیدکننده تایید و پیشنهاد گردند.
J) نباید در داخل دیوارهای بتنی ، بخش های مدفون زیرخاک ویا در ارتباط با زمین نصب شوند.
۴-۳ کلیات
تعیین مسیر کانال های انعطاف پذیر، تعداد چرخش ها ، زاویه هر چرخش و تعداد خمیدگی یا تغییر مسیرهای بین ساپورتها ، باعث افزایش اصطکاک شده و تاثیرات بسیار زیادی روی عملکرد سیستم دارند ] شکل های ۶و۷[ . از حداقل طول لوله های انعطاف پذیر برای اتصال استفاده شود ] بخش ۴.۵ .[ به بهانه احتمال جا به جاشدن تجهیزات تهویه، نباید طول لوله های انعطاف پذیر را بیشتر از مقدار مورد نیاز در نظر گرفت.
از نصب لوله های انعطاف پذیر در مناطقی مانند ونت توربین ها ، سایه بان ها ، شیروانی ها و همچنین از امتداد لوله ها به مناطقی که در معرض تابش خورشید هستند، اجتناب شود. قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم نور uv، باعث فرسایش لوله های انعطاف پذیر می شود.
۴-۴ نصب و کاربرد
لوله ها باید بصورت کاملاً کشیده شده نصب شوند. به دلیل ایجاد افت فشار زیاد، نباید در حالت فشرده و یا با طول اضافی استفاده شوند( بخش ۵-۴).
شکل۶ : حداقل طول لوله و شعاع خم که باعث کاهش افت فشار و بهبود جریان می شود.
شکل ۷: طول اضافی و شعاع خم نامناسب باعث افزایش افت فشار و کاهش نرخ جریان هوا می شود.
در هنگام نصب از برخورد لوله ها با گوشه های تیز جلوگیری شود.
شعاع خم در خط مرکزی لوله ها باید مساوی یا بزرگتر از قطر لوله ( شکل ۷.۸ ) باشد . خم های تیزتر افت فشار را افزایش و نرخ جریان را کاهش می دهد.
شکل۸: به منظور کاهش افت فشار و افزایش نرخ جریان، حداقل شعاع خم باید برابر قطر لوله باشد
از برخورد و تماس با فیکسجرهای فلزی، لوله های آب و یا لوله های انتقال سیم خودداری شود. لوله ها نباید در نزدیک تجهیزاتی ( از قبیل کوره ها، بویلرها، لوله های بخار و….) که دمایی بالاتر از دمای پیشنهادی برای این لوله ها دارند، نصب شوند.
شکل۹: محل نصب نادرست. تماس با لوله های بخار
۴-۵ سایز زنی و تعیین مسیر
در هنگام انتخاب سایز لوله ها باید بطور همزمان اصطلاک و افت های فشار دینامیکی در نظر گرفته شود. افت های فشاری ناشی از زبری دیواره لوله که در مقابل جریان هوا مقاومت می کند، اصطلاحاً افت اصطکاکی نامیده می شود. افت های فشاری ناشی از تغییر جهت جریان ،که ناشی از خم ها و یا تقاطع جریان هوا با سایر تجهیزات سیستم می باشد ، به عنوان افت های دینامیکی شناخته می شود.
نکات کلیدی برای جلوگیری از کوچکتر یا بزرگتر انتخاب شدن لوله های انعطاف پذیر و رسیدن به عملکرد مناسب در انتقال هوا به شرح زیر می باشد:
a) استفاده از روشهای استاندارد در سایز زنی لوله ها، که هر دو مقوله اصطکاک و افت های دینامیکی را مد نظر قرار دهد.
طراحی سیستم لوله های انعطاف پذیر متناسب با الزامات ACCA، بخش D ( مسکونی) و بخش Q (تجاری) انجام شود. انتخاب طول لوله ها، محاسبه افت های ناشی از خم و افت های اتصالات و همچنین تعیین مسیرها به درستی انجام شود.
b) تعیین درست اصطکاک هوا از نمودارهای استاندارد.
از اطلاعات کانال های فلزی با مقطع گرد استفاده نشود. از آنجاییکه بسیاری از لوله های انعطاف پذیر مشابه یکدیگرنیستند ، در صورت امکان از اطلاعات ارائه شده توسط هر یک از تولید کننده های لوله های انعطاف پذیر استفاده کنید. در صورت عدم دسترسی به این اطلاعات از نمودارهای افت لوله های انعطاف پذیر موجود در بخش D استاندارد ACCA استفاده شود.
c) از حداقل طول لوله های انعطاف پذیر مورد نیاز برای اتصال استفاده شود. لوله ها را در حالت حداکثر کشیدگی و بدون داشتن هرگونه فشردگی استفاده کنید، زیرا افت فشار، متناسب با میزان فشردگی افزایش می یابد (شکل۱۰).
بدلیل ماهیت مارپیچ لوله های انعطاف پذیر، در صورت وجود هرگونه فشردگی ، افت فشار به میزان قابل توجهی افزایش می یابد. زمانیکه لوله ها بصورت کاملا کشیده شده نصب شوند و یا به عبارتی دیگر میزان فشردگی در آنها کمتر از ۴% در راستای طولی باشد، می توان از اطلاعات جداول برای محاسبه نرخ اصطکاک استفاده کرد. (۰-۴%=۱ * F.R)
برای ۱۵% فشردگی در راستای طولی ، نرخ اصطکاک با ضریب ۲ افزایش می یابد (۱۵%=۲ * F.R).
برای ۳۰% فشردگی در راستای طولی ، نرخ اصطکاک ۴ برابر افزایش می یابد. (۳۰%=۴ * F.R )
شکل ۱۰- در لوله دارای فشردگی نرخ اصطکاک افزایش می یابد.
d) شعاع خم را بزرگتر یا مساوی شعاع لوله در نظر بگیرید(شکل ۱۱).
شکل ۱۱: شعاع خم بزرگتر یا مساوی قطر لوله در نظر گرفته شود
e) تعیین مسیر و ساپورت درست لوله های انعطاف پذیر، حداقل نمودن فرورفتگی و حالت مارپبچ لوله بین ساپورتها وحداقل کردن افت فشار ناشی از تغییر مسیرهای زیاد.
بدلیل افزایش افت فشار وکاهش نرخ جریان ، نباید لوله ها روی تیرچه ها و لوله های انتقال آب و …. پیچیده شوند.
f) محاسبه درست خم ها در طول لوله
یک خم ۹۵ درجه افت فشاری معادل ۲۰ فوت طولی ایجاد می کند . بنابراین جهت محاسبه سایز، برای هر خم ۹۰ درجه باید معادل ۲۰ فوت به طول لوله اضافه شود.
شکل ۱۵: طول معادل برای خم ۹۰ درجه
هر خم ۴۵ درجه، افت فشاری معادل ۱۰ فوت طولی لوله در حالت مستقیم ایجاد می کند. بنابراین در هنگام محاسبه افت فشار، به ازاء هر خم ، ۱۰ فوت به طول لوله اضافه می شود (شکل ۱۶).
شکل۱۶
هر تغییر (خم) ۱۸۰ درجه ای افت فشاری معادل ۴۰ فوت از لوله انعطاف پذیر ایجاد می کند . بنابر این جهت محاسبه ۴۰فوت به طول کلی لوله می افزاییم .
شکل۱۷
اتصالات و خم ها وپیچش ها در لوله ها، در برابر جریان هوا مقاومت ایجاد می کنند. این مقاومت ها باعث ایجاد افت فشار می شود که بر حسب اینچ ستون آب اندازه گیری (IWC) می شود، و از نظر فیزیکی مشابه افت فشار تولید شده توسط بخش مستقیم لوله است . بنابر این افت فشار کلی برای هر لوله در هر مسیر معادل مجموع افت فشارهای اتصالات ها و افت فشارهای بخش مستقیم است.
برای تعیین سایز مناسب برای لوله ها در محاسبات ، طول معادل هر مسیر لوله ، شامل افت های ورودی و خروجی از پلنیوم به لوله و از لوله به توزیع کننده های هوا، افزودن طول ناشی از هر خم ، و طول کلی لوله را درنظر بگیرید.
از بخش D استاندارد ACCA طول معادل لوله برای خم ها و اتصالات موجود است.
یک مسیر معمولی برای کانال از پلنیوم تا تجهیزات توزیع هوا در شکل ۱۸ نشان داده شده است.
محاسبات برای تعیین افت فشار کلی برای لوله شکل ۱۸ به صورت زیر است.
اتصالات ورودی =۳۵ ft
طول کلی لوله = ۱۴ ft
(۲*۷۰) خم ۲۰ft = 2*45
(۱*۲۰ ) خم ۲۰ft =1*95
اتصالات خروجی = ۳۵ft
افت کل معادل = ۱۲۴ft
اگرچه فاصله پلنیوم تا ترمینال توزیع هوا در این مثال تقریباً ۱۲ فوت است اما طول معادل مورد استفاده برای تعیین افت فشار برابر ۱۲۴ فوت می باشد. طول معادل برای خم ها و اتصالات بین شده در بالا مقادیر استخراج شده از استاندارد ACCA بخش D و بر مبنای سرعت ۹۰۰FPM در افت ۰.۰۸ IWC /100 برای لوله های توزیع (تغدیه) و ۷۰۰ FPM در ۰.۰۸ IWC /100 برای لوله های برگشت می باشد.
شکل ۱۸: نمایی از یک مسیر معمول سیستم لوله انعطاف پذیر
۴-۶ ساپورت لوله های انعطاف پذیر
ساپورت لوله های انعطاف پذیر بر اساس پیشنهادات تولیدکننده انجام شود. فواصل ساپورت ها نباید از ۴ فوت بیشتر باشد. ساپورت ها باید بگونه ای باشند که انحنای خط مرکزی بیشتر از ۰.۵ اینچ در هر فوت (۴۲ میلی متر در هرمتر) نباشد.
شکل ۱۹
لوله های با طول زیاد در راستای افقی با خم هایی با زاویه بزرگ، باید قبل و بعد از محل خم دارای ساپورت های اضافی بوده و با فاصله ای تقریبی به اندازه یک قطر لوله از خط مرکزی خم قرار گیرند (شکل ۲۰).
شکل۲۰
نگهدارنده یا آویزهای لوله های انعطاف پذیر باید به اندازه کافی عریض باشند تا از کاهش قطرداخلی لوله ها در محل اتصال جلوگیری شود.
شکل ۲۱
شکل ۲۲
استفاده از تجهیزات نگه دارنده که توسط تولیدکننده معتبر ارائه می شود نیز می تواند روشی مناسب برای نصب لوله های انعطاف پذیر باشد.
شکل ۲۳
لوله های انعطاف پذیر را می توان روی تیرچه های ساختمانی قرارداد به شرطی که حداکثر فاصله بین تیرها از حداکثر فاصله اعلام شده توسط تولیدکننده بیشتر نباشد.
شکل۲۴
مابین محل اتصال به طوقه و اولین خم، از یک ساپورت استفاده شود. فاصله بین محل ساپورت و طوقه باید حداقل به اندازه قطر کانال باشد.این کار مانع از آسیب احتمالی لوله انعطاف پذیر توسط لبه های فلزی و تیز طوقه می شود.
شکل۲۵
نصب لوله ها بصورت عمودی باید توسط ساپورت هایی با فاصله حداکثر ۶ فوت انجام گیرد.
شکل۲۶
۴-۷ اتصالات، زانویی ها و تبدیل های لوله های انعطاف پذیر
تمامی اتصالات، زانویی ها و بست ها باید براساس دستورالعمل های تولید کننده بکار روند.
روش های نصب استاندارد برای اتصالات والزامات هوابند کردن بر اساس کدهای بین المللی ساختمان به شرح زیر می باشد.
بخش ۴-۷-۱
روش های نصب برای کانال هوا و اتصالات – غیر فلزی با انتهای صاف ( استفاده از نوار چسب و بست جهت هوابند کردن)
بخش ۴-۷-۲
روش های جایگزین برای نصب و اتصالات – غیر فلزی با انتهای صاف (استفاده از ماستیک و بست و پیچ های فلزی جهت هوابندکردن)
بخش ۴-۷-۳
روش های نصب برای داکت های هوا و اتصالات- فلزی با انتهای صاف (استفاده از ماستیک و بست و پیچ های فلزی جهت هوابندکردن)
بدلیل تنوع زیاد کانال ها و روشهای اتصال آنها و همچنین شرایط انتهایی ( اتصالات نصب شده در کارخانه، انتهای بستی، انتهای فلزی شیاردار و ….) ، تنها این نوع روش استاندارد نصب بیان شده است. تمامی بست ها ، ماستیک ها و نگهدارنده های غیر فلزی مورد استفاده در نصب لوله های انعطاف پذیر باید براساس استاندارد …. انتخاب شوند.
اتصالات فلزی مورد استفاده در نصب لوله های انعطاف پذیر با انتهای صاف باید دارای طوقه ای با طول حداقل ۲ اینچ باشند. استفاده از تبدیل …..
اتصال– استفاده از نوار چسب مخصوص و بست
بدلیل تنوع زیاد لوله ها واتصال آنها و همچنین شرایط انتهایی( فیتنگ های نصب شده در کارخانه ، انتهای بستی ، انتهای فلزی شیاردار و …..) تنها این نوع روش استاندارد نصب نشان داده شده اند.
تمامی بست ها، ماسیک ها ونگه دارنده های غیر فلزی مورد استفاده در نصب لوله های انعطاف پذیر باید براساس استانداردULI81B – Closure stems
اتصالات های فلزی مورد استفاده در نصب لوله های انعطاف پذیر با انتهای صف باید حداقل ۲ اینچ طول طوقه داشته باشند. رابط های فلزی ای که برای اتصال دو انتهای لوله های انعطاف پذیر استفاده می شوند باید حداقل ۴ اینچ طول داشته باشند.
۴-۷-۱
روش های نصب برای کانال هوا و اتصالات – غیر فلزی با انتهای صاف ( استفاده از نوار چسب مخصوص و بست جهت هوابند کردن)
۱-پوشش عایق و عایق را از روی بخش مرکزی لوله به سمت عقب برانید. دو انتهای لوله ها را توسط یک رابط به طول حداقل ۴ اینچ] ۱۰۰۰mm [ به یکدیگر متصل کنید.
۲-دو بخش مرکزی لوله را توسط چسب مخصوص به رابط متصل کنید. به منظور اطمینان از محکم بودن اتصالات از دو بست در محل اتصال لوله ها به رابط استفاده کنید.
۳-پوشش عایق وعایق ها را به حالت اولیه بر گردانید، بطوریکه بخش اتصال را کاملاً بپوشانند و سپس دو پوشش را توسط دو لایه چسب مخصوص لوله به هم متصل کنید.
اتصال– استفاده از نوار چسب مخصوص و بست
۱-پس از رسیدن لوله به طول مورد نظر، لوله را به وسیله چاقو یا قیچی برش دهید. سیم ها را توسط سیم چین برش زده و پوشش عایق و عایق را کمی به سمت عقب برانید.
۲-حداقل به اندازه ۱ اینچ ] ۲۵mm [ لوله را پس از محل اتصال روی رابط قراردهید.
۳-پوشش عایق وعایق را دوباره روی بخش مرکزی لوله بکشید ، پوشش عایق را با حداقل دو دور چسب مخصوص بپوشانید. می توان همراه با چسب و یا به عنوان جایگزین از بست نیز استفاده کرد.
۴-۷-۲
روش های جایگزین برای نصب و اتصالات – غیر فلزی با انتهای صاف (استفاده از ماستیک و بست و پیچ های فلزی جهت هوابندکردن)
مرحله ۱
پس از رسیدن به طول مورد نظر ، لوله را توسط چاقو و یا قیچی برش بزنید . سیم ها را توسط سیم چین برش زده ، پوشش عایق و عایق را از روی سطح لوله مرکزی به عقب برانید.
مرحله ۲
روی سطح طوقه فلزی به طول حداقل ۷ اینچ و یا روی آستر فلزی به طول حداقل ۴ اینچ ، بطور یکنواخت ماستیک بزنید.
مرحله ۳
حداقل ۲ اینچ از طول هر لوله را روی بخش انتهایی اتصالات و یا روی رابط بکشید.
مرحله ۴
با استفاده از بست از محکم بودن هسته لوله روی طوقه اطمینان حاصل نمایید.همچنین با بکاربردن دو بست روی دو سر رابط ، لوله ها را در محل اتصال محکم نمایید.
مرحله ۵
پوشش عایق و عایق را دوباره روی لوله بکشید . پوشش ها را با حداقل دو دور چسب کانالی به هم متصل کنید. استفاده از یک بست می تواند اتصال را محکم تر نماید.
۴-۷-۳
روش های نصب برای داکت های هوا و اتصالات- فلزی با انتهای صاف (استفاده از ماستیک و بست و پیچ های فلزی جهت هوابندکردن)
۱-بعد از برش لوله در ابعاد مورد نیاز، با کنار زدن پوشش عایق و هسته مرکزی لوله ظاهر شود. با استفاده از قیچی مناسب ، انتهای لوله بصورت کاملاً گرد برش می زنیم یکی از روش های هوابند کم شده (tep 2یا۵ ) را انتخاب می کنیم .
۲-در مکان هایی که به ماستیک نیاز است و برای فشارهای ۴ wg ] [۱۰۰۰pa و بیشتر اتصال را با استفاده از ماستیک روی طوقه / رابط هوابند کنید( در صورت عدم استفاده ماستیک این مرحله را رد کرده و به مرحله۳ بروید.
۳-حداقل به اندازه ۱ اینچ] [۲۵mm از هسته لوله را برای اتصال به take off روی طوقه فلزی ویا روی یک رابط با طول حداقل ۴ اینچ ] ۱۰۰۰mm [ برای اتصال دو لوله کشیده شده .
۴ – جهت اطمینان از اتصال از پیچ های ۸ برای نصب لوله روی طوقه / رابط استفاده کنید. برای قطرهای زیر ۱۲اینچ از ۳ پیچ و قطرهای ۱۲ اینچ و بالاتر از ۵ پیچ استفاده نمایید.
۵-برای فشارهای پایین تر از in.wg4 [1000pa] با استفاده از چسب های مخصوص در محل اتصال ورودی پیچ ها را هوابند کنید و در صورت استفاده از ماستیک از این مرحله صرف نظر کنید.
۶-پوشش عایق و عایق را دوباره روی بخش مرکزی لوله بکشید. با استفاده از چسب پوشش ها را به هم یا به لوله متصل کنید یک بست برای محکم کردن اتصال استفاده کنید.
