در این مقاله قصد داریم روش کار با کپسول آتش نشانی را توضیح دهیم. آتش سوزی یکی از اتفاقات تلخی است که امکان رخ دادن آن در هر محیطی وجود دارد. بنابراین باید قبل از این که این اتفاق رخ دهد، خود را برای آن آماده کنید. یکی از مهم ترین کارهایی که در جهت آماده سازی برای مقابله با آتش سوزی باید انجام گیرد، نصب کپسول آتش نشانی در منزل و یا هر مکان رو بسته و یا حتی روبازی است. اما نصب این وسیله، کفایت نمی کند و باید روش کار با کپسول آتش نشانی را نیز به خوبی یاد بگیرید.
هنگام بروز آتش سوزی استفاده از چه کپسولی مناسب است؟
برای این که بتوانیم کپسول مناسب برای مکان و کاربرد مورد نظر خود را تشخیص دهیم. بایستی ابتدا انواع کپسول آتش نشانی را بشناسیم. کپسول های آتش نشانی مختلف از فرمولاسیون و متریال مختلفی استفاده می کنند و به همین دلیل هر یک از آن ها برای استفاده در جای خاصی مناسب هستند. چهار نوع معروف کپسول های آتش نشانی عبارت هستند از:
- کپسول های آتش نشانی گازی
- کپسول های آتش نشانی آبی
- کپسول های آتش نشانی پودری
- کپسول های آتش نشانی فومی
کپسول های آتش نشانی گازی
این نوع کپسول ها بیشتر در جاهای سربسته و برای خاموش کردن آتش های ناشی از اتصالات برقی مورد استفاده قرار می گیرد. نباید از کپسول های گازی در فضاهای رو باز استفاده کرد. چرا که در این صورت، گاز در هوا پخش می شود و اثربخشی این نوع کپسول ها تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا می کند.
کپسول های آتش نشانی آبی
به منظور تامین فشار در کپسول های آبی از گاز دی اکسید کربن در درون یک کارتریج استفاده می شود. این نوع کپسول ها یک بار مصرف هستند. چرا که اگر گاز از کارتریج خارج شود، دیگر نمی توان از این نوع کپسول ها استفاده کرد. کپسول های آبی برای خاموش کردن آتش کارتون ها، مبلمان، فرش، لوازم چوبی و غیره استفاده می شود.
کپسول های آتش نشانی پودری
کپسول های آتش نشانی پودری پر ازمواد شیمیایی پودری هستند. این نوع کپسول ها می توانند شعله های وسیعی از آتش را خاموش کنند. بنابراین در اماکنی که خاموش کردن آتش در آن ها، اهمیت زیادی دارد از این نوع کپسول ها استفاده می شود. مثلاً در ساختمان های مسکونی اهمیت خاموش کردن آتش بسیار زیاد است. چرا که احتمال آسیب رسیدن به افراد و وسایل و لوازم داخل خانه زیاد است بنابراین در آن ها از کپسول های پودری استفاده می شود.
در این نوع کپسول ها به جز مواد شیمیایی پودری، دی اکسید کربن هم وجود دارد که می تواند در خاموش کردن آتش چوب و پارچه و آتش نشأت گرفته از اتصالات برقی بسیار تاثیرگذار باشد. بنابراین علاوه بر اماکن مسکونی در ساختمان های تجاری و صنعتی هم از این نوع کپسول ها استفاده می شود. استفاده از کپسول های پودری در جاهایی که آتش، ناشی از روغن های اشتعال زا است، کار درستی نیست. البته اگر آتش سوزی در خودرو صورت پذیرفته باشد هم از این نوع کپسول استفاده می شود.
کپسول های آتش نشانی فومی
کپسول آتش نشانی فومی یا همان کفی هم به صورت گسترده در ساختمان های مسکونی استفاده می شود. این نوع کپسول ها برای خاموش کردن آتش چوب و پارچه، گزینه مناسبی هستند؛ ولی به هیچ عنوان نباید برای خاموش کردن آتش ناشی از اتصالات برقی از این نوع کپسول استفاده کرد.
کلاس های مختلف کپسول آتش نشانی
اگر بخواهیم یک دسته بندی دیگر از کپسول های آتش نشانی داشته باشیم باید بگوییم که این کپسول ها دارای کلاس های مختلفی هستند و هر یک از آن ها برای کاربرد خاصی به درد بخور می باشند. این کلاس ها عبارت هستند از:
- کلاس A
به منظور خاموش کردن آتش متریال پلاستیکی و پارچه ها و وسایل چوبی از کپسول های آتش نشانی کلاس A استفاده می شود که پر از آب و کف هستند.
- کلاس B
به منظور خاموش کردن آتشی که از بنزین و مواد روغنی نشأت گرفته است از کپسول های آتش نشانی با این کلاس استفاده می شود که پر از مواد گازی و پودری هستند.
۳. کلاس C
به منظور خاموش کردن آتش هایی که از اتصالات برقی نشأت گرفته اند از کپسول های با این کلاس استفاده می شود. این نوع کپسول ها هم پر از مواد پودری و گازی مخصوص هستند.
- کلاس D
به منظور خاموش کردن آتش فلزات مختلف از این نوع کپسول که پر از متریال پودر خشک است، استفاده می شود.
- کلاس K
در صورتی که منبع آتش سوزی، چربی باشد از کپسول آتش نشانی با این کلاس استفاده می شود.
روش کار با کپسول آتش نشانی
همان طور که در قسمت های قبلی مقاله بیان کردیم، کپسول های آتش نشانی، انواع مختلفی دارند و در نتیجه، روش کار با آن ها نیز تفاوت هایی با همدیگر دارد. با این وجود همه آن ها در اصول کلی نحوه استفاده، مانند هم هستند که در ادامه به آن اصول اشاره می کنیم:
- در مرحله اول بایستی مخزن کپسول را دقیقاً در برابر پای خود بگذارید.
- سپس بایستی شلنگ کپسول آتش نشانی را برداشته و آن را به طرف آتش بگیرید.
- در مرحله سوم باید پین کپسول را بکشید.
- در مرحله چهارم بایستی دسته را به صورت کامل فشار دهید تا مواد مخصوص اطفای حریق از درون شلنگ به طرف آتش پخش شوند. تا جایی که ممکن است قسمت ریشه ای آتش را نشانه گیری کنید تا کار شما اثرگذارتر باشد. نباید به هیچ عنوان محتویات کپسول آتش نشانی را بر روی شعله های آتش بریزید.
نکات لازم در زمان استفاده از کپسول آتش نشانی
در هنگام استفاده از کپسول آتش نشانی باید نکات زیر را مد نظر قرار دهید تا به بهترین نحو، عمل اطفای حریق انجام گیرد.
- اول از همه بایستی سلامتی خود را مد نظر قرار دهید و به همین دلیل باید فاصله بین خود و شعله های آتش را به خوبی حفظ کنید.
- بایستی تشخیص دهید که جهت شعله های آتش به کدام سمت است و در جهت مخالف آن بایستید.
- در صورتی که در یک مکان رو بسته در حال استفاده از کپسول آتش نشانی هستید، باید راه های خروج را در نظر داشته باشید تا در صورت گسترده شدن آتش بتوانید خود را از طریق آن ها نجات دهید.
- در صورتی که در یک مکان روباز در حال استفاده از کپسول آتش نشانی هستید، باید به جهت باد دقت کنید و به نحوی بایستید که باد به پشت شما برخورد کند. با این کار موادی که از کپسول آتش نشانی خارج می شوند، هم جهت با باد به طرف آتش خواهند رفت.
- اگر شعله های آتش به صورت بی رحمانه ای، گسترش پیدا کردند، مکان آتش سوزی را ترک کنید و منتظر رسیدن آتش نشان ها باشید. البته بدیهی است که زودتر باید به مراکز آتش نشانی خبر داده باشید.
- در زمان کار با کپسول آتش نشانی، بایستی انگشت خود را از لبه شلنگ به طرف عقب متمایل کنید. انجام این کار خصوصاً در زمان استفاده از کپسول های گازی که پر از مواد سرد هستند، الزامی است. چرا که در غیر این صورت انگشتان شما یخ می زنند و نمی توانید به خوبی شلنگ کپسول را رها کنید.
نتیجه گیری
از آن جایی که احتمال بروز آتش سوزی در همه محیط های مسکونی و تجاری و صنعتی و اداری و غیره وجود دارد، استفاده از کپسول های آتش نشانی نیز در همه این محیط ها الزامی است. البته هیچ موقع نباید فراموش کنید که استفاده از این وسیله، یک امر ابتدایی و ضروری است و در صورت بروز آتش سوزی، نباید تماس با مراکز آتش نشانی را فراموش کنید.
در بسیاری از موارد، استفاده از یک کپسول آتش نشانی، می تواند شعله های آتش را به صورت کامل خاموش کند و دیگر نیازی به حضور آتش نشان ها نباشد. اگر هم امکان خاموش کردن کامل آتش با این کپسول ها وجود نداشته باشد، لااقل می توان تا زمان رسیدن آتش نشانان، وسعت آتش را کاهش داد و از گسترش آن جلوگیری کرد. بنابراین در هر مکانی، وجود یک یا حتی چند کپسول آتش نشانی متناسب با نوع کاربری آن مکان لازم است.
