تجهیزات مدیریت دود در پارکینگ ها
لزوم استفاده از تجهیزات مدیریت دود
در انواع ساختمانهای مسکونی و تجاری، استفاده از سیستم های مدیریت دود برای جلوگیری از انتشار دود در زمان وقوع حریق اهمیت ویژه ای داد. طبق تحقیقات، بیشتر مرگ و میر ناشی از حریق ، نه به دلیل سوختگی ، بلکه به دلیل خفگی و استنشاق مواد سمی ناشی از حریق اتفاق می افتد.
برای کنترل میزان انتشار دود در ساختمان، تجهیزات ویژه ای به کار گرفته می شوند که هدف آنها، عکس العمل به موقع در زمان وقوع حریق و هدایت دود به خارج از ساختمان و خنک کردن محل وقوع حریق است.
عملگر های دود استاندراد از برند های معتبر موجود
چرا باید از سیستم های مدیریت دود پارکنیگی استفاده کنیم؟
امروزه خودروها جز جدایی ناپذیر زندگی انسانها محسوب می شوند. علیرغم رشد سریع و روز افزون سیستم های حمل و نقل عمومی ، بیشتر افراد ترجیح می دهند تا از خوردوهای شخصی برای عبور و مرور استفاده کنند. بنابراین با توجه به محدودیت فضا در هشرها و تراکم جمعیت ، احداث پارکینگها در ساختمان های درحال ساخت یکی از موارد مهم برای دریافت پایان کار محسوب می شود.
پارکینگها بطور کلی به دو دسته پارکینگهای روباز و پارکینگهای سرپوشیده تقسیم می شوند. در داخل محیطهای شهری، استفاده از پارکینگهای روباز بدلیل محدودیت فضای پارک و همچنین اثرات منفی شرایط آب و هوایی بر روی خودروها ، چندان مناسب نیست.
بنابراین ساخت پارکینگهای خصوصی و عمومی سرپوشیده بسیار مورد توجه قرار گرفته است. از انجاییکه گازهای خروجی از اگزوز خودروها مخلوطی از گازهای سمی و خطرناک برای سلامتی انسانها هستند ، بنابراین وجود سیستم تهویه ای مناسب برای تامین هوای تازه و اکسیژن دار و همچنین تخلیه گازهای خروجی از اگزوز از مهم ترین فاکتورهای طراحی پارکینگ های سرپوشیده و بسته محسوب می شود.
بطور کلی هوا را می توان به سه روش به حرکت دراورد:
- استفاده از فن و کانال های هوایی برای تغذیه یا تخلیه هوا
- ایجاد اختلاف دمایی بین دو نقطه از هوا و استفاده از نیروی شناوری
- استفاده از سیستم جت فن برای ایجاد جریان و جهت دهی به هوا برای تغذیه یا تخلیه از یک محیط
برطبق تحقیقات ، استفاده از سیستم جت فن بهینه ترین و بهترین روش برای تهویه پارکینگهای سرپوشیده محسوب می شود.
انواع سیستم های تهویه در پارکینگ ها کدامند؟
همان طور که قبلا ذکر شد ، دو نوع پارکینگ وجود دارد: پارکینگ باز و سرپوشیده.
اگر تهویه طبیعی کافی وجود نداشته باشد، حتی پارکینگ هایی که در بالای زمین قرار دارند، می توانند یک پارکینگ سرپوشیده باشندپارکینگ‌های روباز شامل پارکینگهای بدون سرپوش و پارکینگ‌هایی است که به اندازه کافی باز هستند تا از تهویه لازم اطمینان حاصل شود.
قبل از طبقه‌بندی پارکینگ به‌عنوان باز، چندین الزام باید رعایت شود. هر کشوری مقررات خاص خود را دارد که ممکن است کم و بیش سختگیرانه باشد. به طور کلی، الزامات در کشورهایی که سنت طولانی تری در ساخت پارکینگ خودرو دارند و در نتیجه تجربه بیشتری در طراحی آنها دارند، خاص تر است.در حال حاضر از چهار روش مختلف تهویه در پارکینگ خودروها استفاده می شود.
۱- تهویه طبیعی
تهویه طبیعی با استفاده از شرایط باد و حرارت در پارکینگ های روباز استفاده می شود.
۲- تهویه نیمه طبیعی
در این حالت هوای ورودی به طور طبیعی وارد پارکینگ می شود و هوا به صورت مکانیکی تخلیه می شود. برعکس آن نیز ممکن است. هوا به صورت مکانیکی تامین می شود و هوای خروجی با فشار بیش از حد از پارکینگ خارج می شود. با این روش، کانال کشی ضروری نیست.
۳- تهویه معمولی ساده
تهویه معمولی ساده در پارکینگ های بسته استفاده می شود. چنین سیستم هایی از فن های هوای تازه و فن های اگزاست تشکیل شده اند، اما هیچ کانالی استفاده نمی شود.
۴- تهویه معمولی
تهویه معمولی در پارکینگ های بسته استفاده می شود. هم از فن های هوای تازه و هم فن های اگزاست در ترکیب با کانال هایی برای انتقال هوا تشکیل شده است.
در عمل، چندین مشکل با سیستم های تهویه معمولی وجود دارد.
- فضای کافی برای شفت های ورودی و/یا خروجی وجود ندارد.
- هیچ تضمینی وجود ندارد که سیستم تهویه کافی را فراهم کند.
- گوشه های به اصطلاح “مرده”( نقطه کور) با تهویه کم یا بدون تهویه محتمل است.
- ارتفاع سقف ها کم و جایی برای کانال کشی وجود ندارد
- کنترل دود در مواقع آتش سوزی در طراحی سیستم در نظر گرفته نمی شود.
در سیستم های تهویه معمولی، هوای ورودی و خرجی از طریق فن ها و کانال ها کنترل می شود. برای جلوگیری از افت فشار، سرعت هوا تا حد امکان پایین نگه داشته می شود. با این حال، این بدان معنی است که شفت ها و ابعاد کانال ها باید نسبتاً گسترده باشند، بنابراین به فضای قابل توجهی نیاز دارند.سیستم های تهویه با جت فن را می توان پوششی کامل برای نیازهای تهویه پارکینگ ( اگزاست CO، کنترل دود در مواقع آتش سوزی) دانست.
عملکرد جت فن ها بر اساس اصل ضربه ای است. از یک سطح کوچک (خروجی فن) هوا با سرعت نسبتاً بالایی تخلیه می شود. هنگامی که این هوا با هوای جلوی فن برخورد می کند، هوا را به جلو می راند و در عین حال هوای اطراف را نیز به همراه خود می کشد (اثر القایی).
بنابراین هوای اطراف در جهت جریان هوا حرکت خواهد کرد. در نتیجه این القاء یا حباب، مقدار هوای در حال حرکت همیشه به طور قابل توجهی بیشتر از مقدار هوای عبوری از خود فن خواهد بود.این نیروی محرکه، نیروی رانش یا تراست جت فن ها نامیده می شود و بر حسب نیوتن [N] بیان می شود. رانش حاصل ضرب دبی جرمی و تغییر سرعت است.
محاسبات مربوط به تهویه پارکینگ ها چگونه انجام می شود؟
تراست واحد اندازه گیری جت فن ها است، برخلاف فن های معمولی که خروجی آن بر حسب جریان حجمی [m³/s] و فشار [Pa] اندازه گیری می شود.در تئوری، با فرض اینکه هوای اطراف دارای سرعت اولیه صفر است، تراست ایجاد شده توسط جت فن برابر با حاصل ضرب سرعت جریان حجمی هوا، چگالی و سرعت خروجی جت فن است.
تأثیر جت فن ها بر هوای اطراف فقط محلی است. منطقه کار موثر جت فن ها به نوع و عملکرد سیستم تهویه بستگی دارد. جت فن ها در موقعیت های استراتژیک قرار می گیرند تا از حرکت و مخلوط شدن هوا در سراسر پارکینگ اطمینان حاصل شود.
ترکیب این اصل تهویه رانش با اگزاست مکانیکی و تامین هوای تازه (طبیعی و/یا مکانیکی) منجر به یک سیستم تهویه بهینه برای پارکینگهای سرپوشیده می‌شود.جت فن ها را می توان به عنوان جایگزین کانال کشی برای استخراج گاز CO و در نهایت گاز مایع (منفجره) استفاده کرد.
وجود CO در پارکینگ نشان می‌دهد که بخارات خطرناک دیگری (مانند بنزن) نیز وجود داردبه عنوان مثال، هنگامی از حد تعیین شده فراتر رود، سیگنالی از سنسورهای تشخیص co به صفحه کنترل اصلی ارسال می شود. در PLC سناریوی تهویه مرتبط شروع می شود، که تنظیم صحیح دمپرهای (شفت) را کنترل می کند، فن های اگزاست را راه اندازی می کند، و به دنبال آن فن های تامین هوای تازه و جت فن ها قرار می گیرند.
سیستم تهویه با جت فن مزایای زیادی نسبت به سیستم های تهویه کانالی معمولی برای پارکینگ ها دارد:
- صرفه جویی در فضا؛ کانال کشی پیچیده در پارکینگ که فضای زیادی را اشغال می کند که قبلاً محدود شده است، با جت فن ها جایگزین می شود.
- نصب انعطاف پذیر؛ موقعیت نصب جت فن ها بسیار منعطف است و به راحتی با سایر سیستم های داخل پارکینگ هماهنگ می شود.
- تهویه مطلوب؛ از آنجا که جت فن ها به طور موثر دود اگزوز را با هوای اطراف مخلوط می کنند، از غلظت محلی بالای گازهای سمی جلوگیری می شود.
- بدون نقاط مرده؛ از آنجایی که جت فن ها را می توان در قسمت هایی از پارکینگ با تهویه محدود قرار داد، از ایجاد غلظت های محلی بالا جلوگیری می شود.
- ذخیره انرژی؛ در مقایسه با سیستم‌های تهویه با کانال‌کشی، می‌توان به صرفه‌جویی در انرژی اشاره کرد.
در اروپا، تقریباً هر کشوری استانداردها و دستورالعمل های خاص خود را برای سیستم های تهویه دود در پارکینگ ها دارد. در اتحادیه اروپا، در حال حاضر یک پیش نویس استاندارد اروپایی در مورد طراحی سیستم های کنترل دود وجود دارد.
با در نظر گرفتن استاندارد بریتانیا BS 7346 قسمت ۷ (۲۰۰۶) به عنوان نقطه شروع، سیستم های تهویه پارکینگ خودرو را می توان برای یک یا چند مورد از سه هدف در صورت آتش سوزی طراحی کرد:
- کمک به آتش نشانان برای پاک کردن دود از پارکینگ در حین و پس از آتش سوزی.
- دسترسی روشن و بدون دود را برای آتش نشانان به نقطه ای نزدیک به محل آتش سوزی فراهم کنند.
- از وسایل فرار از پارکینگ محافظت کنند.
با توجه به هدف ۳ باید توجه داشت که ارتفاع سقف برای یک پارکینگ متوسط فقط ۲.۵ – ۳.۰ متر است و بنابراین ارتفاع یک لایه بدون دود نهایی بسیار محدود است.
وظیفه عملگر استاندارد تخلیه دود چیست؟
اجزایی که مسیر هدایت دود را بسته به سناریوی تخلیه باز و بسته می کنند نیاز به محرک یا عملگر دارند. این محرک یا عملگر و یا ACTUATOR جز مکانیکال سیستم مدیریت دود است که با فرمان الکتریکال، مسیر هدایت را باز یا بسته می کند.
از آنجا که این تجهیزات باید در همگام حریق کارآیی داشته باشند، استاندارد ویژه ای از نظر دمای عملکرد ، نوع فرمان و ایجاد دسترسی به باز و بسته کردن مسیر بدون وجود جریان برق برای آنها تعریف می شود.
همه این جزئیات ، اجزای مختلف استاندارد های سیستم مدیریت دود در ساختمان و پارکینگ ها را تشکیل می دهد. برای دسترسی به این استاندارد ها می توانید وارد لینک زیر شوید.
استاندارد های مدیریت دود
برند های مختلفی از عملگر های الکتریکال برای فرمان دادن به دمپرهای تخلیه و مدیریت دود پارکینگی مورد استفاده قرار می گیرند . با توجه به نوع سناریوی تعریف شده برای باز و بسته شدن دمپرهای هوای تازه و اگزاست ، می توان از انواع عملگرهای فنر برگشت دار و یا ساده در هوای تازه و اگزاست استفاده نمود.
در استاندارد EN12101 قسمت ۸ به صورت مشخص اشاره نموده است که دمپرهایی که برای تخلیه دود در پارکینگ ها مورد استفاده قرار می گیرند ، نباید بجز سیگنال الکتریکی ، توسط هیچ عامل دیگری من جمله محرکهای مکانیکالی مثل فنر برگشت، بعد از دریافت سیگنال، عمل کنند.
این بدین معنی است که بر اساس این استاندارد استفاده از فنر برگشت در موتور های الکتریکی دمپرهای سمت تخلیه دود ممنوع است.
اما در استاندارهای آمریکایی، مانند UL555 و UL555s ، با توجه به نوع سناریوی تخلیه دود از ساختمان، الزاما می باید از موتور دمپرهایی مجهز به فنر برگشت استفاده نمود. برای این منظور تنها در مقاطعی که می خواهیم مسیر عبور هوا باز باشد، موتور در وضعیت باز قرار می گیرد (فرمان باز) و سایر مقاطع از مسیر کانال ، با فرمان مناسب بسته می شوند. حتی اگر به دلیل وقوع حریق برق بخشی از مسیر کانال قطع شود، دمپر در همان مقطع که برق متصل به آن قطع شده است، به حالت اولیه بر می گردد. (دمپرها در این حالت با توجه به سناریو به صورت NO و یا NC طراحی می شوند.)
مقایسه عملگر های مختلف
در شاخصه های مختلف استفاده از عملگر های پارکینگی ، موارد زیادی دخیل هستند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قیمت
- استاندارد های بین المللی
- دسترسی
- خدمات پس از فروش و گارانتی محصول
- رنج گسترده و آپشن های در دسترس
با توجه به موارد یاد شده ، برند های معتبری نظیر BELIMO و SIEMENS بالاترین محبوبیت را در میان مصرف کنندگان این اقلام دارند. چرا که علاوه بر اصالت کالا و دسترسی به نسبت ساده به محصول، خدمات پس از فروش مناسب و رنج گسترده برای انتخاب مدل مناسب، طراحان را برای انتخاب یاری می کند.
در این بین شرکت BELIMO با معرفی محصولات تخصصی مدیریت دود مطابق با استاندارد EN12101-8 تمامی جزئیات مورد نیاز برای موتورهای پارکینگی مطابق این استاندارد را مد نظر قرار داده است و محصولی با کیفیت با ضمانت ۵ ساله ارائه نموده که از این حیث در بین کلیه تولید کنندگان بی نظیر است.
پس از آن برند هایی نظیر HONEYWELL و GRUNNER در رده بعدی قرار دارند که محصولات با کیفیت و مناسبی را برای دمپر های پارکینگی چه فنر برگشت دار و چه ساده ارائه می دهند.
خرید مستقیم با بهترین قیمت
انواع دمپرهای اگزاست و هوای تازه
دمپرهای هوای تازه
هدف استفاده از انواع دمپرها در سیستم های تخلیه دود، کنترل مسیر حرکت دود در قسمت های مختلف ساختمان و مسیرهای خروج دود می باشد.
هوای تازه ، از دمپر های مخصوص هوای تازه که عموما دمپرهایی نرمال بدون تحمل حرارتی هستند، به قسمتی از ساختمان که نیاز است دود از ساختمان خارج شود ، دمیده می شود. از آنجا که حریق ممکن است در طبقات مختلف و قسمت های مختلف ساختمان اتفاق بیفتد، لازم است تا در هنگام حریق بتوان دمپر هوای تازه هر قسمت را به صورت جداگانه با فرمان الکتریکال باز یا بسته نمود.
از این رو همه دمپرهای هوای تازه از انوع موتوری و دو وضعیتی (یا شناور) می باشند که از طریق برق با فرمان، باز یا بسته می شوند. در این نوع از دمپرها، میزان نشتی دمپر اهمیت بالایی ندارد و می توان از دمپر های کلاس ۳ و بالاتر که نشتی استاندارد تا ۵ درصد از دبی کل را دارا هستند استفاده نمود.
دمپرهای اگزاست
دمپرهای اگزاست از انواع دمپرهای موتوری با ضریب نشتی بسیار کم انتخاب می شوند تا راندمان مکش فن های اگزاست در طبقات مختلف ساختمان، با کمترین اتلاف صرف خارج کردن دود از طبقه دچار حریق شود.
اگر دمپرهای پارکینگی مورد استفاده در اگزاست، نشتی بالایی داشته باشند، حتی در صورت بسته بودن کامل نیز، بخشی از اختلاف فشار ایجاد شده توسط فن، صرف مکش هوا از طبقاتی می شود که دچار حریق نیستند و لذا استفاده از دمپر های کلاس ۱ و ۲ مطابق AMCA500-D دارای نشتی کمتر از ۴ CFM به ازای هر فوت مربع در اختلاف فشار ۱۰۰۰ پاسکال، بهترین انتخاب برای این نوع از دمپرهاست.
انواع صداگیر جت فن
فن ها به دلیل داشتن تیغه های دوار با سرعت بالا، منابع تولید صدا در سطح بسیار زیاد می باشند. در پارکینگ ها نیز به دلیل وجود جت فنهایی برای انتقال دود که در سقف نصب می شوند میزان صدای تولیدی بسیار زیاد است. لذا استفاده از انواع صداگیر برای کنترل این صدای ناخواسته بسیار مرسوم است.
صداگیر ها می توانند در انواع مختلف و با طول های مختلف با توجه به سطح صدای ناخواسته طراحی و تولید شوند . اما صداگیر های جت فن با توجه به محل نصب و امکان وقوع حریق و دمای بالای هوای عبوری، حساسیت های دیگری نیز از قبیل تحمل دمای بالا و یا مقاومت در برابر اشتعال دارند.
طراحی صداگیر ها با توجه به سطح صدای فن ها که ناشی از دور فن و شکل و ابعاد آن می باشد، به صورت اختصاصی انجام می شود. انواع صداگیرهای مکش و دهش فن را می توان با توجه به سطح صدای فن ها طراحی نمود که دارای پره های داخلی یا خارجی و یا شعاعی باشند.
عموما در طراحی صداگیر های پارکینگ، به مشخصات تحمل حرارت و عدم آتش گیری مواد جاذب صوت توجه ویژه ای می شود. چرا که به عنوان بخشی از سیستم مدیریت دود، صداگیر ها و یا مواد جاذب صوت مورد استفاده در آنها خود نباید باعث توسعه حریق و یا انتشار گازهای سمی در محیط باشند.
از آنجا که محاسبات مربوط به صوت، معمولا دارای پیچیدگی است ، طراحی صداگیر ها به طور خاص توسط سازندگان انجام می شود و میزان تخمینی کاهش صدا در هر صداگیر به صورت محاسبه شده به مصرف کننده اعلام می شود.
میزان کاهش صوت در صداگیر علاوه بر ابعاد آن، به جنس جاذب صوت و نوع طراحی صفحات رزونانس استفاده شده در آنها نیز بستگی دارد. برای به حداکثر راساندن میزان جذب صوت در صداگیر ها باید نقطه بهینه میان افت فشار صداگیر و میزان جذب صوت محاسبه شده در آن را پیدا نمود.
