محیطهایی که شامل اتمسفرهای قابل انفجار هستند را به زون های مختلفی تقسیم می کنند. علاوه براین ، تجهیزات مورد استفاده دراین محیط ها نیز به گروه ها و دسته بندی های مختلفی تقسیم می شوند. برای انتخاب تجهیز مناسب برای نصب در محیطهای انفجاری باید به اطلاعات موجود در لیبل های الصاقی بر روی تجهیزات و راهنمای آنها دقت کرد.
گروه بندی تجهیزات
تجهیزات ضد انفجار به دو گروه ۱ و ۲ تقسیم می شوند. گروه ۱ شامل تجهیزات مناسب برای معادن زیرزمینی و گروه ۲ دربرگیرنده تجهزات مناسب برای سایرکاربری هاست.
گروه بندی زون ها
نواحی شامل اتمسفر با پتانسیل انفجاری با توجه به تعداد دفعات و دوره زمانی ای که این نوع اتمسفر در آنها وجود دارد ، به ۶ زون مختلف تقسیم می شوند.
بطور کلی بین گازهای قابل انفجار (gas) ، مه قابل انفجار (mists) ، بخارات (vapors) و گردو غبار (Combustible Dust) قابل انفجار تفاوت وجود دارد. برای گازها، مه و بخارات قابل انفجار سه زون ۰، ۱ و ۲ تعریف می شود، بطوریکه الزامات محصولات مورد استفاده در این زونها از زون ۲ تا زون ۰ افزایش پیدا می کند.
تجهیزات مورد استفاده در زون ۰ ، باید به گونه ای باشند که ” حتی اگر یکی از روشهای ایمنی درست عمل نکد و یا دو خطا اتفاق بیافتد، تجهیز مورد نظر همچنان در برابر انفجار به اندازه کافی ایمنی ایجاد کند.” برای مثال یک سنسور پتانسیل آزاد پسیو که در زون ۰ نصب شده است و به یک مدار ایمن (II 2 (1) G [Ex ia] IIC) متصل است باید الزامات مربوط به این فضاها را براورده کند.
برای اتسمفرهای گرد و غباری زون ها به سه دسته ۲۰، ۲۱ و ۲۲ تقسیم می شوند ، بطوریکه الزامات محصولات مورد استفاده در این زونها از زون ۲۲ تا زون ۲۰ افزایش پیدا می کنند. تجهیزات مورد استفاده در زون های ۲۰ و ۲۱ یه تاییده های خاصی نیاز دارند.
کلیه زون های انفجاری در هنگام پر شدن یک بشکه بنزین در یک محیط بسته
کلیه زون های انفجاری در یک هنگام پر کردن سیلوی غلات در یک محیط بسته
زون های انفجار در یک ایستگاه گاز
زون های انفجار در یک اتاق اسپری
گروه بندی تجهیزات
گروه بندی تجهیزات بر مبنای زونهای محل نصب انجام می شود. در این حالت نیز شش گروه مختلف وجود دارد. گروه های ۱G، ۲G و ۳G برای محیط های شامل گازهای قابل انفجار ( G=Gas) می باشند. بنابراین گروه ۱G برای زون ۰، ۱ و ۲ ، گروه ۲G برای زون های ۱ و ۲ و گروه ۳G برای زون ۲ مناسب هستند. برای محیط های با گرد و غبار قابل انفجار دسته بندی به صورت ۱D، ۲D و ۳D انجام می شود (D= Dust) . بنابراین تجهیزات دارای رده بندی ۱D برای زون های ۲۰، ۲۱ و ۲۲ مناسب هستند. گروه ۲D باید برای زونهای ۲۱ و ۲۲ و گروه ۳D باید برای زون ۲۲ مورد استفاده قرار گیرند.
-
گروه های انفجاری، کلاس بندی دمایی
گروه بندی تجهیزات نشان دهنده زون مناسب برای نصب است ، در حالیکه گروه های انفجاری و کلاس بندی دمایی ، بیانگر نوع ماده قابل انفجار موجود در این زونها می باشد. نوع حفاظتی که در یک تجهیز مورد استفاده قرار می گیرد نشان دهنده کیفیت آن نیست بلکه بیانگر یک راه حل بسیار سازنده و موثر برای انتخاب تجهیزات مناسب برای محیطهای با قابلیت انفجار است.
-
گروه بندی به گروه های انفجاری
تجهیزات حفاظت در برابر انفجار گازها، مه و بخارات با توجه به نوع حفاظت مورد استفاده به سه دسته انفجاری (IIA-IIB-IIC) تقسیم می شوند. دسته بندی به گروه های انفجاری ، ابزاری برای اندازه گیری میزان اشتعال پذیری گازها ( اتمسفر با قابلیت انفجار) است. الزامات تجهیزات از IIA تا IIC افزایش پیدا می کند.
گروه بندی بر مبنای گروه های انفجاری
-
گروه بندی بر مبنای کلاس دمایی
تجهیزات مورد استفاده در محیط های با قابلیت انفجار (Ex area) در شش کلاس دمایی (T1 to T6) قرار می گیرند. برخلاف تصور عموم، گروه های دمایی بیانگر محدوده دمایی عملکرد تجهیزات نیست ، بلکه به معنای حداکثر دمای مجاز سطح تجهیزات (با فرض دمای محیط ۴۰ درجه سانتیگراد) است که در تمام مدت دمای هر سطحی از آن تجهیز نباید از این دما بیشتر شود. حداکثر دمای سطح تجهیزات باید همواره پایین تر از دمای اشتعال مواد قابل انفجار موجود در آن محیط باشد. الزامات طراحی تجهیزات از T1 تا T6افزایش پیدا می کند.
